Hamilelik sürecinin başında yapılan ikili tarama testi, bebeğin herhangi bir kromozomal hastalık taşıyıp taşımadığını gösterir. Test sonucu düşük risk grubunu gösteriyorsa bebeğin sağlıklı olduğu sonucuna ulaşılır. İkili tarama testi hamileliğin trimester yani ilk 3 aylık döneminde yapılır. Laboratuvar ortamında incelenmesi için anneden kan örneği alınır. Yapılan testin hamilelik sürecine herhangi bir olumsuz etkisi ve riski yoktur. Bebeğin kromozomal hastalık taşıma olasılığının düşük ya da yüksek olduğu öğrenilebilir.
İkili Tarama Testi Nedir?
İkili tarama testi, hamileliğin trimester (ilk üç ay) döneminde yapılan, bebeğin kromozomal hastalık taşıyıp taşımadığını ya da herhangi bir anormal durumun varlığını kontrol etmek için uygulanan kan testidir. Kromozomlarda anormallik tespit edilirse bebeğin anne karnında hatta dünyaya geldikten sonra gelişimini etkileyen ciddi sağlık bozuklukları ve problemleri yaşayabileceğini gösterir.
Edward ya da Down Sendromu gibi kromozoma bağlı bozuklukların önceden tespit edilmesi için ikili tarama testi etkili ve güvenilir bir yöntemdir. Kanda PAPP-A ve Serbest Beta HCG değerleri kontrol edilerek anormal sağlık problemleri belirlenir. Test kapsamında ultrason ense taraması da yapılır. Bebeğin boyun arkasındaki parlak ve saydam olan alan Nukal yarı saydamlık olarak tanımlanır. Bu bölgede sıvıya bağlı oluşan kalınlığın büyüyüp büyümeyeceği belirlenir.
İkili Tarama Testi Kimlere Yapılır?
Hamileliğin ilk 3 ayında yaptırılan ikili tarama testi genellikle şu durumdaki kişilere önerilir:
- Akraba evliliği
- Yaşın 35’den büyük olması
- Ailede kromozomal hastalık tanısı alan en az bir kişi olması
- Annede ya da babada yüksek kromozomal riski bulunması
Yukarıdaki durumlar olsa bile bu testin uygulanması zorunlu değildir. Bu bakımdan testin sonucunun anne ya da baba için ne kadar önemli olduğunun sorgulaması yapılmalıdır. Ayrıca ikili tarama testi sonuçları yalnızca olasılık belirtir, kesin tanı koyulmasında yeterli değildir. Testi yapılabilmesi için hamileliğin ilk 3 ayında ya da 11-14. hafta arasında olunması önemlidir.
İkili Tarama Testi Nasıl Yapılır?
Hamilelik sürecinde uygulanan testlerden biri olan ikili tarama testinde bebeğin doğuştan bir hastalığının olup olmayacağı tespit edilir. Ultrason ve kan alımı testinin kombine edildiği uygulama şu şekilde yapılır:
- İkili Tarama Testi: Anneden kan alınarak laboratuvar ortamında PAPP-A ve Serbest Beta HCG değerlerine bakılır. Diğer bakılan değerler plazma proteinindeki A seviyesi ve koryonik gonadotropin düzeyidir. Eğer bu değerler anormal derecede yüksekse kromozomal hastalıklarla ilişkili olduğu düşünülür.
- Ultrason: Burun kemiği ve ensedeki sıvının saydamlığı ve kalınlaşma durumu incelenir. Boyun arkasındaki sıvının durumu ve kalınlığı değerlendirilir. Down sendromu gibi doğumsal hastalıklarda burun kemiği görüntülenmediği için ultrasonla kontrol edilir.
İkili tarama testi kombine olsa da yalnızca ultrason ya da kan alımı yapılabilir. En doğru sonuçların alınması, bebekte doğumsal bir hastalık olup olmadığının belirlenmesi için birlikte uygulanması önerilir. Test kesin bir sonuç vermekten öte hastalık olasılığını ortaya koyar. Eğer test sonuçları anormal seviyede çıkarsa tanının doğru bir şekilde konabilmesi için amniyosentez, hücresiz fetal DNA ve koryon villus örneklemesi gibi ek testler kullanılabilir.
İkili Tarama Testi Sonuçları Kaç Olmalıdır?
İkili tarama testi sonucu; düşük, orta ve yüksek risk şeklinde belirlenir. Bakılan değerlere göre kan testinin sonucu düşükse bebekte kromozomal hastalık riskinin düşük olduğu sonucuna ulaşılır. Test yaptırılması önerilen, riskli grupta olan kişilerin test sonucu normal çıkmışsa ek testler için doktora başvurulması önerilir.
Test sonuçlarına göre risk düzeyi yüksekse bebekte kromozomal hastalık görülme ihtimali yüksektir. Bu durumdaki anne baba adaylarına detaylı bilgiler doktor tarafından verilir ve ek testlerin yapılması önerilir. Hamileliğin ilk döneminde kolaylıkla uygulanan ikili tarama testi ilerleyen süreçte gebeliğin nasıl yönetileceğiyle ilgili anne babaya düşünme fırsatı tanır.
Kadın Hastalıkları Doğum Ve Tüp Bebek Uzmanı
