Sperm dondurma, laboratuvar ortamında erkekten sperm örnekleri alınarak dondurulması, sonraki yıllarda tüp bebek tedavisinde kullanılması işlemidir. İlk olarak 1953 yılında yapılmaya başlanan sperm dondurma uygulamaları günümüzde oldukça gelişmiş yöntemlerle yapılmaktadır.
Erkekten alınan spermlerin tüp bebek tedavisinde kullanılabilmesi, döllenme oluşturabilmesi için hareket kabiliyetinin yüksek olması ve yeterli sayıda olması önemlidir. Erkeğin ilerleyen yaşı ve bazı faktörler nedeniyle üreme kapasitesinde azalma meydana gelmesi rastlanan bir durumdur. Bu gibi durumların engellenmesi ve spermlerin DNA’sının korunması için spermlerin dondurulması gerekli olabilir.
Sperm Dondurma Nedir?
Sperm bankacılığı tarafından kişiden alınan spermlerin toplanması ve uzun yıllar boyunca kullanılabilir olması, sağlığının devam etmesi için uygun ısıda bekletilmesi işlemi sperm dondurma olarak adlandırılır. Doğurganlığın devam edebilmesi için erkek sperminin dondurulması önemlidir.
Sperm Dondurma İşlemi Neden Yapılır?
Spermlerin sağlığını kaybetmesi gibi bir risk varsa sperm dondurma işlemi uygulanır. Sperm hücrelerinin sağlığının olumsuz yönde etkilenmesine neden olan durumlar şu şekilde sıralanmaktadır:
-
Radyoterapi ve kemoterapi tedavisi gören kişilerin sperm hücrelerinin sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir. Bu olumsuz etki kalıcı olarak devam edebileceği için tedavi öncesinde doğurganlık seviyesi ve oluşabilecek riskler değerlendirilmelidir.
-
Testis ve pelvik cerrahisinde kullanılan vasektomi, meni kanalı ameliyatı gibi cerrahi prosedürler sonrasında spermlerin sağlığı olumsuz yönde etkilenebilir.
-
Ereksiyon esnasında zorluk oluşmasına yol açan multipl skleroz ve diyabet gibi hastalıklar kısırlığa neden olabileceği için sperm dondurma işlemi uygulanabilir.
Tüp bebek uygulaması ya da sperm alma işlemi sonrasında daha sağlıklı sperm hücrelerinin olduğu belirlenmişse sperm dondurma işlemi tekrar yapılabilir. Böylelikle diğer döllenme işlemlerinde kullanılabilir.
Sperm Dondurma Kimlere Uygulanabilir?
Sperm dondurma uygulaması şu kişilere uygulanabilir:
-
İleride çocuk sahibi olma planı yapan kanser tedavisi görecekler
-
Üreme sağlığının korunmasını isteyen fakat vasektomi işlemi yapılacak olanlar
-
Kısırlık tanısına sahip olan, uygulanan tedavilere yanıt vermeyen erkekler
-
Sperm hareketliliği ve sayısı düşük olanlar
-
Üreme organlarında bir sağlık sorunu olanlar
-
Sperm hücresi bağışı yapmak isteyenler
Yukarıdaki durumlarda sperm dondurma işlemi güvenle uygulanabilir.
Sperm Dondurma Nasıl Yapılır?
Sperm dondurma işlemi öncesinde hastaya 3 gün cinsel diyet yapması önerilir. Sonrasında uygulama şu aşamalarla gerçekleşir:
-
Hastadan alınacak olan spermler genellikle mastürbasyon yöntemiyle elde edilir. Kişinin ürolojik açıdan bazı problemleri varsa cerrahi prosedür uygulanarak spermler alınır. Yaklaşık 1 sat içerisinde spermlerin laboratuvara verilmesi önemlidir.
-
Sperm hücreleri toplandıktan sonra kalitesi, hareketliliği, sayısı ve morfolojisinin incelenmesi için androloji laboratuvarına gönderilir. Spermlerin döllenme kabiliyeti bulunmuyorsa toplama işlemi tekrarlanabilir.
-
Dondurma uygulamasına başlanmadan önce; gonore, hepatit, HIV ve klamidya testleri uygulanarak bulaşıcı hastalıkların varlığı tespit edilir.
-
Sağlıklı sperm hücrelerinin sağlıksız olandan ve semen sıvısından ayrılması için yıkama uygulaması yapılır.
-
Dondurma prosedürü için hazır olan spermler özel bir sıvı kullanılarak küçük ölçekteki plastik tüplere konur. Her tüpün özel bir kimlik numarası ve işlem tarihi bulunur.
-
-196 °C sıcaklıkta muhafaza edilecek olan tüpler sıvı azot içerisindeki kaplarda 20 yıla kadar saklanabilir.
-
Kontrollü koşularda dondurulan spermler döllenme amacıyla çıkarıldığında canlılığını ve hareketliliğini koruyabilir. Çözülme esnasında saklanan tüm spermler hareketli ve canlı olmayabilir.
Spermin depoda tutulma süresi, sperm hücrelerinin sağlığı ve canlılığını etkileyen bir unsur değildir. Tüp bebek tedavisi için kullanılacak olan zamana kadar spermler saklanabilir. Saklanma süresi işlem öncesinde yapılan prosedürde belirtilmektedir. Bu süre tamamlandıktan sonra dondurma işleminin devam edebilmesi için prosedür yenilenir.
Kadın Hastalıkları Doğum Ve Tüp Bebek Uzmanı
